Cuộc cách mạng xanh thúc đẩy giảm phát thải CO2 của Ngành giao thông vận tải: Mở ra tiềm năng to lớn

Bài viết này sẽ mang đến cho bạn:

• Cái nhìn tổng quan về thực trạng đang diễn ra trong ngành giao thông vận tải, tập trung vào các giải pháp sáng tạo giúp giảm phát thải CO2.
• Phân tích tác động to lớn của khí thải CO2 này đối với môi trường, kinh tế và xã hội.
• Giải pháp giảm phát thải CO2 mang lại cho các doanh nghiệp và cá nhân trong ngành giao thông vận tải.

Thực trạng của phát thải CO2 của ngành Giao Thông Vận Tải

Giao thông vận tải là nguồn phát thải khí nhà kính lớn thứ hai tại Việt Nam, chiếm 18% tổng lượng phát thải. Lượng khí thải này, chủ yếu là CO2, NOx, SOx, gây ô nhiễm không khí, ảnh hưởng sức khỏe người dân và cản trở phát triển bền vững.

Nhu cầu đi lại tăng cao khiến tình trạng ô nhiễm ngày càng tồi tệ. Tuy nhiên, ngành giao thông vận tải cũng đang có cơ hội chuyển mình mạnh mẽ bằng việc áp dụng các giải pháp giảm phát thải.

Lựa chọn phương tiện giao thông xanh, cải thiện hiệu quả sử dụng năng lượng, xây dựng hạ tầng giao thông thông minh và bền vững là những giải pháp hiệu quả giúp giảm thiểu khí thải CO2.

Thực trạng này càng đáng báo động hơn khi gia tăng dân số và nhu cầu đi lại ngày càng cao. Nếu không có những giải pháp quyết liệt, tình trạng ô nhiễm không khí do giao thông vận tải sẽ trở nên tồi tệ hơn.

Giao thông vận tải là nguồn phát thải khí nhà kính lớn thứ hai tại Việt Nam, chiếm 18% tổng lượng phát thải

Tuy nhiên, không phải là không có cách giải quyết. Ngành giao thông vận tải đang đứng trước cơ hội chuyển mình mạnh mẽ bằng việc áp dụng các giải pháp giảm phát thải. 

Trong các phần nội dung tiếp theo, chúng ta sẽ đi sâu tìm hiểu về các giải pháp giảm phát thải hiệu quả cho ngành giao thông vận tải. Do đó, hãy tập trung đọc chậm rãi để tìm hiểu chi tiết về những giải pháp này.

5 Giải pháp giảm phát thải CO2 của Ngành giao thông vận tải

Hướng tới một tương lai giao thông xanh, giảm thiểu phát thải là mục tiêu chung của mọi người. Vì vậy các cá nhân, tổ chức đang dần đổi mới để góp phần xây dựng Việt Nam phát triển bền vững. Cụ thể các giải pháp triển vọng đã, đang dần được thực hiện hoá là:

Phát triển giao thông công cộng

Ưu tiên phát triển giao thông công cộng là một trong những giải pháp hiệu quả nhất để giảm thiểu khí thải từ giao thông vận tải. Hệ thống giao thông công cộng mạnh mẽ sẽ giúp giảm tải cho phương tiện cá nhân, từ đó giảm thiểu đáng kể lượng khí thải độc hại thải ra môi trường.

• Xe buýt:  Là phương tiện giao thông công cộng quen thuộc và phổ biến nhất hiện nay. Bằng việc mở rộng mạng lưới xe buýt, tăng tần suất hoạt động, kết hợp với các tuyến đường ưu tiên, xe buýt có thể trở thành lựa chọn hấp dẫn thay thế cho xe máy, ô tô cá nhân.
• Bus Rapid Transit (BRT):  Là hệ thống xe buýt nhanh với làn đường riêng biệt, tách biệt khỏi dòng xe cá nhân. BRT có ưu điểm về tốc độ, giảm thiểu thời gian di chuyển, đồng thời có sức chứa hành khách lớn hơn xe buýt thông thường.
• Tàu điện ngầm (Metro):  Là giải pháp tối ưu cho các đô thị lớn, đông dân. Hệ thống tàu điện ngầm vận hành nhanh chóng, an toàn, ít chịu ảnh hưởng bởi thời tiết và tình trạng giao thông trên đường bộ. Mặc dù chi phí xây dựng và vận hành hệ thống tàu điện ngầm khá cao, nhưng hiệu quả giảm thiểu khí thải và tác động tích cực đến phát triển đô thị bền vững là không thể phủ nhận.

Việc phát triển giao thông công cộng thành công đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa Chính phủ, các nhà đầu tư và doanh nghiệp vận hành. Cần đầu tư xây dựng hạ tầng giao thông đồng bộ, hiện đại, đảm bảo an toàn và tiện lợi cho người sử dụng. Bên cạnh đó, cần có chính sách giá vé hợp lý, tích hợp các phương thức thanh toán tiện lợi (thẻ điện tử, ví điện tử) để khuyến khích người dân sử dụng thường xuyên.

Những thành phố như Singapore, Seoul, Tokyo là những ví dụ điển hình về việc phát triển thành công hệ thống giao thông công cộng, góp phần đáng kể vào việc giảm thiểu ô nhiễm không khí và xây dựng môi trường sống trong lành cho người dân.

Sử dụng phương tiện giao thông xanh

Những phương tiện sử dụng năng lượng sạch hoặc ít phát thải, góp phần giảm thiểu đáng kể lượng khí nhà kính thải ra môi trường hay còn được người dân gọi với cái tên thân thiện là “phương tiện giao thông xanh”. 

Sử dụng phương tiện giao thông xanh đang là xu hướng tất yếu trên toàn cầu, không chỉ mang lại lợi ích về môi trường mà còn tiết kiệm chi phí năng lượng cho người sử dụng.

• Xe điện (Electric Vehicles – EVs): Ngôi sao sáng của cuộc cách mạng giao thông xanh chính là xe điện.  Hoạt động bằng pin sạc điện, xe điện hoàn toàn không tạo ra khí thải độc hại trong quá trình vận hành. Mặc dù chi phí mua xe điện hiện nay còn tương đối cao, nhưng với ưu điểm vận hành êm ái, tiết kiệm chi phí nhiên liệu và được hưởng các chính sách ưu đãi từ Chính phủ (giảm phí trước bạ, hỗ trợ lệ phí đăng kiểm), xe điện hứa hẹn sẽ trở thành lựa chọn hàng đầu của người tiêu dùng trong tương lai.
• Xe hybrid (Hybrid Electric Vehicles – HEVs):  Kết hợp giữa động cơ điện và động cơ đốt trong, xe hybrid vừa có khả năng tiết kiệm nhiên liệu đáng kể so với xe sử dụng động cơ xăng truyền thống, vừa có thể di chuyển được quãng đường dài nhờ vào động cơ đốt trong. Đây là lựa chọn phù hợp cho những người dùng đang tìm kiếm một phương tiện thân thiện với môi trường nhưng vẫn đảm bảo tính linh hoạt.
• Xe chạy bằng nhiên liệu sinh học (Biofuel Vehicles):  Những loại nhiên liệu sinh học được sản xuất từ các nguồn tái tạo như ngô, mía, dầu thực vật,… đang được sử dụng thay thế cho nhiên liệu hóa thạch. Mặc dù lượng khí thải từ xe chạy bằng nhiên liệu sinh học vẫn thấp hơn đáng kể so với xe xăng dầu, nhưng việc sản xuất nhiên liệu sinh học cũng tiềm ẩn một số tác động đến môi trường (ví dụ: sử dụng đất nông nghiệp). Do đó, việc phát triển các loại nhiên liệu sinh học thế hệ mới, có tính bền vững hơn là cần thiết

Những phương tiện sử dụng năng lượng sạch hoặc ít phát thải, góp phần giảm thiểu đáng kể lượng khí nhà kính

Bên cạnh việc phát triển các loại phương tiện xanh, để khuyến khích người dân chuyển đổi sang sử dụng các phương tiện này, cần có sự hỗ trợ từ Chính phủ thông qua các chính sách ưu đãi về thuế phí, xây dựng hệ thống trạm sạc dày đặc cho xe điện, đồng thời nâng cao nhận thức của người dân về lợi ích của việc sử dụng phương tiện giao thông xanh.

Quản lý giao thông thông minh

Quản lý giao thông thông minh (Intelligent Transportation Systems – ITS) là giải pháp ứng dụng công nghệ thông tin và truyền thông (CNTT-TT) vào việc điều tiết, giám sát và quản lý hoạt động giao thông. Hệ thống ITS góp phần gia tăng hiệu quả lưu thông, giảm thiểu ùn tắc giao thông, từ đó giảm thiểu đáng kể lượng khí thải từ phương tiện giao thông.

Một số ứng dụng tiêu biểu của ITS bao gồm:

• Hệ thống thông tin giao thông (Traffic Management Information System – TMIS): Cung cấp thông tin về tình trạng giao thông theo thời gian thực tế (đường kẹt xe, tai nạn, sửa chữa đường sá…) giúp người tham gia giao thông lựa chọn tuyến đường phù hợp, tránh ùn tắc.
• Hệ thống đèn tín hiệu giao thông thông minh (Adaptive Traffic Control System – ATCS): Điều chỉnh thời gian đèn giao thông linh hoạt dựa trên lưu lượng phương tiện, giúp giảm thời gian chờ đợi tại các nút giao thông.
• Hệ thống thu phí điện tử (Electronic Toll Collection – ETC): Giúp lưu thông trên đường cao tốc nhanh chóng, thuận tiện, đồng thời tiết kiệm nhiên liệu do không phải dừng xe chờ đợi trả phí thủ công.

Hệ thống quản lý giao thông thông minh (Intelligent Transportation Systems – ITS

Việc triển khai hệ thống ITS đòi hỏi đầu tư về hạ tầng công nghệ và nguồn nhân lực có chuyên môn để vận hành và bảo trì hệ thống. Tuy nhiên, lợi ích về giảm thiểu ùn tắc giao thông, tiết kiệm nhiên liệu và giảm phát thải là rất đáng kể.

Các nước phát triển như Singapore, Hàn Quốc, Nhật Bản đã ứng dụng thành công hệ thống ITS, góp phần đáng kể vào việc cải thiện tình trạng giao thông và giảm thiểu ô nhiễm không khí đô thị. Bằng việc học hỏi kinh nghiệm từ các quốc gia này, Việt Nam có thể từng bước triển khai hệ thống ITS, hướng tới một hệ thống giao thông thông minh, an toàn và thân thiện với môi trường.

Xây dựng và Phát triển hạ tầng giao thông bền vững

Sử dụng các phương tiện giao thông thân thiện với môi trường và tạo điều kiện thuận lợi cho việc đi lại an toàn, hiệu quả

Xây dựng và phát triển hạ tầng giao thông bền vững là giải pháp then chốt thúc đẩy sử dụng các phương tiện giao thông thân thiện với môi trường và tạo điều kiện thuận lợi cho việc đi lại an toàn, hiệu quả. Giải pháp này bao gồm nhiều chiến lược song song, hướng đến mục tiêu giảm thiểu tối đa lượng khí thải từ giao thông vận tải.

Ưu tiên đầu tư cho phương thức giao thông công cộng:  Thay vì tập trung mở rộng đường sá cho xe cá nhân, cần ưu tiên đầu tư xây dựng các tuyến đường dành riêng cho xe buýt, BRT và tàu điện ngầm. Việc này khuyến khích người dân lựa chọn phương thức di chuyển tập thể, tiết kiệm nhiên liệu và giảm tải cho đường bộ.

Xây dựng hệ thống đường sắt liên kết các đô thị lớn:  Phát triển hệ thống đường sắt liên vùng, kết nối các đô thị lớn với nhau sẽ là lựa chọn thay thế hấp dẫn cho phương thức vận tải đường bộ. Đường sắt có ưu điểm vận chuyển khối lượng hàng hóa lớn, an toàn và ít phát thải hơn so với xe tải.

Phát triển hạ tầng cho xe đạp và người đi bộ:  Thiết kế và xây dựng các làn đường dành riêng cho xe đạp và người đi bộ không chỉ đảm bảo an toàn cho người tham gia giao thông mà còn khuyến khích lối sống lành mạnh, giảm thiểu phụ thuộc vào phương tiện cá nhân.

Bên cạnh đó, việc sử dụng vật liệu thân thiện với môi trường trong xây dựng hạ tầng giao thông, áp dụng các giải pháp thoát nước đô thị bền vững cũng góp phần đáng kể vào việc giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường.

Phát triển thị trường carbon

Thúc đẩy thương mại quyền phát thải (Emissions Trading Scheme – ETS) là một giải pháp kinh tế thị trường nhằm khuyến khích giảm phát thải khí nhà kính. Hệ thống ETS hoạt động bằng cách thiết lập một giới hạn tổng thể về lượng khí thải được phép phát ra trong một ngành hoặc nền kinh tế. Giới hạn này được chia thành các “quyền phát thải” (emission allowances), có thể được giao dịch mua bán trên thị trường.

Hoạt động của ETS:

• Doanh nghiệp được cấp một lượng quyền phát thải nhất định.
• Nếu vượt quá hạn ngạch, doanh nghiệp phải mua thêm quyền phát thải từ các doanh nghiệp khác có lượng phát thải thấp hơn.
• Ngược lại, các doanh nghiệp giảm thiểu được lượng phát thải có thể bán quyền phát thải dư thừa trên thị trường.

Lợi ích của ETS:

• Khuyến khích doanh nghiệp áp dụng các công nghệ xanh, giảm thiểu phát thải để tiết kiệm chi phí mua quyền phát thải.
• Tạo ra thị trường cho các khoản đầu tư vào các dự án giảm thiểu phát thải.
• Góp phần đạt được mục tiêu giảm thiểu khí thải hiệu quả về mặt chi phí.

Thực tế triển khai:

Một số quốc gia và khối liên minh kinh tế đã triển khai thành công hệ thống ETS, tiêu biểu như Liên minh Châu Âu (EU ETS). Hệ thống này đã góp phần đáng kể vào việc giảm phát thải khí nhà kính trong khối.

Áp dụng cho Việt Nam:

Việt Nam đang trong quá trình xây dựng và hoàn thiện khung khổ pháp lý cho thị trường carbon. Việc triển khai hiệu quả ETS đòi hỏi sự tham gia tích cực của các bên liên quan, bao gồm Chính phủ, doanh nghiệp và các tổ chức môi trường.

Lợi ích của việc Giảm phát thải CO2 của ngành giao thông vận tải

Ngành giao thông vận tải là một trong những ngành phát thải khí CO2 lớn nhất, chiếm khoảng 23% tổng lượng khí thải toàn cầu. Việc giảm phát thải khí nhà kính trong lĩnh vực giao thông vận tải là vô cùng cấp bách để ứng phó với biến đổi khí hậu và bảo vệ môi trường. Bài viết này sẽ giới thiệu một số giải pháp hiệu quả để giảm phát thải khí CO2 trong các ngành giao thông vận tải.

Phát triển phương tiện giao thông công cộng

• Đầu tư phát triển hệ thống giao thông công cộng hiện đại, tiện lợi và giá cả hợp lý.
• Khuyến khích người dân sử dụng phương tiện giao thông công cộng thay cho phương tiện cá nhân.
• Hỗ trợ các dự án xe buýt điện, tàu điện ngầm và các phương tiện giao thông công cộng sử dụng năng lượng sạch.

Phát triển xe điện và xe sử dụng nhiên liệu thay thế

• Hỗ trợ phát triển và sử dụng xe điện, xe hybrid và xe sử dụng nhiên liệu thay thế như khí thiên nhiên nén (CNG), khí hóa lỏng (LNG) và hydro.
• Xây dựng cơ sở hạ tầng cho xe điện, bao gồm các trạm sạc và trạm đổi pin.
• Cung cấp các ưu đãi cho người mua và sử dụng xe điện và xe sử dụng nhiên liệu thay thế.

Thúc đẩy đi bộ và đi xe đạp

• Xây dựng cơ sở hạ tầng an toàn và tiện lợi cho người đi bộ và đi xe đạp.
• Khuyến khích người dân đi bộ và đi xe đạp cho những quãng đường ngắn.
• Tổ chức các chương trình tuyên truyền và giáo dục về lợi ích của việc đi bộ và đi xe đạp.

Nâng cao hiệu quả sử dụng năng lượng:

• Áp dụng các biện pháp tiết kiệm năng lượng trong vận tải, bao gồm tối ưu hóa lộ trình, sử dụng lốp xe tiết kiệm nhiên liệu và cải thiện hiệu quả hoạt động của động cơ.
• Phát triển các hệ thống giao thông thông minh để giảm tắc nghẽn giao thông và tiết kiệm nhiên liệu.

Phát triển thị trường carbon

• Khuyến khích các doanh nghiệp vận tải tham gia thị trường carbon để bù đắp lượng khí thải CO2 của họ.
• Tạo ra các cơ chế khuyến khích cho việc áp dụng các giải pháp giảm phát thải khí CO2 trong vận tải.

Kết luận

Giảm phát thải khí CO2 trong ngành giao thông vận tải là một nhiệm vụ quan trọng và cần thiết. Việc áp dụng các giải pháp nêu trên sẽ góp phần giảm thiểu tác động của ngành giao thông vận tải đến môi trường và ứng phó hiệu quả với biến đổi khí hậu.

(Theo vrenergy.vn)