Đô thị hóa Việt Nam trước những thách thức mới của biến đổi khí hậu, thiên tai, dịch bệnh

Thứ trưởng Bộ Xây dựng Lê Quang Hùng phát biểu tại Hội thảo.

Tham dự Hội thảo có Thứ trưởng Bộ Xây dựng Lê Quang Hùng, đại diện các Cục, Vụ của Bộ Xây dựng cùng sự tham gia của các chuyên gia về phát triển đô thị đến từ Hội Quy hoạch phát triển đô thị Việt Nam, Hiệp hội Các đô thị Việt Nam, Cơ quan Phát triển Pháp (AFD), Ngân hàng Thế giới (WB), Tổ chức Hợp tác quốc tế Đức (GIZ), Văn phòng Hợp tác Thụy Sỹ tại Việt Nam (SECO).

Bên cạnh đó còn có đại diện các Bộ, ngành, các địa phương thành công trong công tác ứng phó dịch bệnh như Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh, Quảng Ninh và các địa phương bị ảnh hưởng bởi thiên tai, biến đổi khí hậu như các tỉnh miền núi phía Bắc, Quảng Bình, Thừa Thiên - Huế và 13 tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long… cùng tham dự Hội thảo.

Tốc độ đô thị hóa ngày càng tăng

Phát biểu khai mạc Hội thảo, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Lê Quang Hùng nhấn mạnh, ngày 8/11 hàng năm là “Ngày đô thị thế giới”, nhiều hoạt động được tổ chức để đề cao vai trò các thành phố trong phát triển kinh tế - xã hội trên toàn cầu. Từ năm 2008, Thủ tướng Chính phủ Việt Nam đã quyết định lấy ngày 8/11 hàng năm là “Ngày đô thị Việt Nam” nhằm tôn vinh các đô thị và nhấn mạnh vai trò trung tâm tạo động lực tăng trưởng kinh tế của các đô thị.

Trong gần 35 năm qua, quá trình đô thị hóa của Việt Nam đã đạt được nhiều kết quả quan trọng. Tốc độ đô thị hóa ngày càng tăng, hệ thống đô thị được quan tâm đầu tư phát triển cả về số lượng và chất lượng.

Tỷ lệ đô thị hóa tăng nhanh, đến nay đã đạt khoảng 40% với 870 đô thị phân bố tương đối đều trên cả nước. Đô thị hóa đã từng bước gắn kết với quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa; là một trong những nhân tố then chốt quyết định thành công của quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế, nâng cao năng suất và phát triển kinh tế - xã hội của các vùng và cả nước.

Khu vực đô thị không chỉ tạo ra tăng trưởng GDP mà còn góp phần tích cực vào chuyển dịch mô hình tăng trưởng trong dài hạn; đóng vai trò trung tâm thúc đẩy phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, văn hóa, nghệ thuật, giáo dục, đào tạo và y tế; từng bước tạo nên sự phát triển hài hòa giữa các khu vực, góp phần giải quyết các vấn đề về nông nghiệp, nông thôn.

Tuy nhiên, chưa đáp ứng yêu cầu phát triển

Bên cạnh những kết quả tích cực, phát triển đô thị tại Việt Nam còn một hạn chế và chưa đáp ứng yêu cầu phát triển. Số lượng đô thị tăng lên nhưng chất lượng chưa được quan tâm đúng mức. Hệ thống hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng xã hội không đồng bộ và quá tải. Tình trạng ô nhiễm môi trường ngày càng nghiêm trọng; việc sử dụng tài nguyên thiên nhiên và năng lượng chưa hiệu quả, gây phát thải lớn.

Hơn nữa, hệ thống đô thị Việt Nam cũng đang phải đối diện với những thách thức mới nảy sinh do tác động của biến đổi khí hậu và đại dịch Covid-19. Đây là những thách thức lớn, đặt ra nhiều vấn đề mới trong công tác quy hoạch, xây dựng và phát triển đô thị hiện nay.

Đề cập đến các định hướng quan trọng của Đảng và Nhà nước trong phát triển đô thị, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Lê Quang Hùng cho biết, Chính phủ Việt Nam rất quan tâm đến công tác quy hoạch và phát triển đô thị. Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt, triển khai nhiều đề án, chương trình cho giai đoạn 2021 - 2030 như: Kế hoạch phát triển đô thị thông minh bền vững (Quyết định số 950/QĐ-TTg ngày 01/8/2018); Đề án Phát triển các đô thị Việt Nam ứng phó với biến đổi khí hậu (Quyết định số 438/QĐ-TTg ngày 25/3/2021); Kế hoạch nâng loại đô thị toàn quốc (Quyết định 241/QĐ-TTg ngày 24/02/2021).

Sắp tới, Bộ Chính trị sẽ ban hành Nghị quyết về “Đô thị hóa, phát triển đô thị và phát triển kinh tế đô thị Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045”. Đây sẽ là chỉ đạo ở cấp cao nhất về phát triển đô thị. Từ Nghị quyết nói trên, Chính phủ sẽ cụ thể hóa bằng những chính sách phát triển đô thị, tái thiết đô thị…

Thứ trưởng Lê Quang Hùng khẳng định, Hội thảo về đô thị lần này chính là cơ hội để các bên cùng trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm về mô hình phát triển đô thị theo hướng phát triển bền vững, góp phần hiện thực hóa các chiến lược phát triển kinh tế xã hội của Việt Nam trong giai đoạn 2021 - 2030.

Đề xuất giải pháp thích ứng biến đổi khí hậu, thiên tai, dịch bệnh

Cũng trong khuôn khổ Hội thảo, đại diện các cơ quan, đại biểu trong nước và quốc tế đã trình bày tham luận, trao đổi các bài học thực tiễn, nhận diện một cách toàn diện hơn về những vấn đề thách thức của biến đổi khí hậu và đại dịch trong quá trình phát triển đô thị, đồng thời đưa ra những giải pháp thích ứng để tái thiết phát triển, xây dựng đô thị, phòng chống dịch bệnh, ổn định phát triển kinh tế - văn hóa - xã hội tại các địa phương.

Theo Phó trưởng Ban Kinh tế Trung ương Nguyễn Đức Hiển, trong bối cảnh Covid-19 và biến đổi khí hậu đã, đang và tiếp tục là những thách thức lớn đối với mô hình và sự phát triển của các đô thị trên thế giới nói chung và đối với Việt Nam nói riêng. Các đô thị của Việt Nam cần phải lựa chọn mô hình phát triển phù hợp, theo hướng bền vững, thông minh và có khả năng chống chịu với thiên tai, dịch bệnh, thích ứng với biến đổi khí hậu, giảm bất bình đẳng xã hội, tái tổ chức không gian đô thị theo hướng tăng trưởng xanh và bền vững, chuyển đổi mô hình phát triển kinh tế khu vực đô thị, thúc đẩy chuyển đổi số và phát triển đô thị thông minh, bền vững và bao trùm và đặc biệt tăng cường tính liên kết và hỗ trợ giữa các đô thị trong mạng lưới đô thị vùng và đô thị quốc gia.

Hội thảo đúng vào dịp kỷ niệm Ngày đô thị Việt Nam sẽ là cơ hội trao đổi những kinh nghiệm quý báu về phát triển đô thị trong bối cảnh mới. Điều này sẽ góp phần vào việc thúc đẩy phát triển đô thị Việt Nam một cách hiệu quả hơn và bền vững hơn trong thời gian tới.

Các đại biểu tham gia Hội thảo chụp ảnh lưu niệm

Bên cạnh đó, các đại biểu cũng đã tham gia đóng góp những ý kiến nhằm xây dựng, cải tạo đô thị Việt Nam đủ để có thể chống chịu với các tác động của, thiên tai, dịch bệnh, đặc biệt là đại dịch Covid-19; chỉ ra những giải pháp thúc đẩy, đầu tư vào lĩnh vực phát triển đô thị thông minh sau đại dịch, hỗ trợ các đô thị phát triển bền vững, dự báo và đề ra cách hạn chế tác động của biến đổi khí hậu hay tăng cường khả năng thích ứng đô thị ở Đồng bằng sông Cửu Long…

Đáng chú ý, tại Hội thảo, đại diện các địa phương như UBND tỉnh Lâm Đồng, Sở Xây dựng tỉnh Quảng Nam, Sở Xây dựng tỉnh An Giang đã chia sẻ kinh nghiệm về giải pháp chống chịu với thiên tai, dịch bệnh, giải pháp thoát nước và chống ngập đô thị tại các đô thị lớn.

Kết luận tại Hội thảo, Cục trưởng Cục Phát triển đô thị Trần Quốc Thái nhấn mạnh, hệ thống đô thị Việt Nam trong vòng hơn 10 năm vừa qua đã có sự phát triển mạnh mẽ, có nhiều đóng góp quan trọng nhằm nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân, tạo ra những vùng lan tỏa để phát triển.

Từ Hội thảo về đô thị hóa lần này, Cục trưởng Trần Quốc Thái đã chỉ ra những đề xuất, ý kiến cần phải thực hiện trong thời gian tới. Đối với quy hoạch đô thị, cần tính toán phương án có tính dự trữ trong quy hoạch. Tiếp tục triển khai thực hiện các nhiệm vụ, giải pháp của Đề án phát triển đô thị thông minh bền vững đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 950/QĐ-TTg ngày 01/8/2018.

Đồng thời, cần đẩy mạnh việc ứng dụng các quản lý số, áp dụng các nền tảng GIS để quản lý quy hoạch đô thị, quản lý các hoạt động của đô thị dựa trên cơ sở dữ liệu thông minh. Áp dụng các mô hình quản lý dựa trên các chỉ số, kết quả để so sánh, đối chiếu. Tăng cường hiệu quả quản lý Nhà nước với các ứng dụng về quản lý dịch vụ đô thị thông minh, ứng phó kịp thời khi xảy ra dịch bệnh.

Toàn cảnh Hội thảo

Thực hiện có hiệu quả Đề án phát triển đô thị Việt Nam ứng phó với biến đổi khí hậu với mục tiêu xây dựng đầy đủ cơ sở để các đô thị có khả năng dự báo, nắm bắt thông tin cảnh báo sớm; đô thị được đầu tư hệ thống hạ tầng đô thị đảm bảo đủ khả năng chống chịu trước tác động của biến đổi khí hậu, thiên tai. Tiếp tục triển khai thực hiện định hướng phát triển đô thị tăng trưởng xanh Việt Nam, từng bước hiện thực hóa các nhiệm vụ, mục tiêu mà Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt trong Chiến lược tăng trưởng xanh quốc gia…

Yến Mai

Theo nguồn: https://baoxaydung.com.vn/do-thi-hoa-viet-nam-truoc-nhung-thach-thuc-moi-cua-bien-doi-khi-hau-thien-tai-dich-benh-319157-319157.html